İsrail'de çatlak sesler

İsrailli yerleşimcilerin Filistinli sivillere yönelik son saldırılarını irdeledi. Yeniden Başbakan seçilen Netanyahu'nun bu durum karşısındaki zorlukları ve ABD'nin olası tutumunu analiz etti.

Filistin'de Yahudi yerleşimcilerin gerçekleştirdiği saldırılara göz yumulması yönetimsel bir krizin kapıda olduğunu gösteriyor.

İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog, geçtiğimiz hafta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile bir telefon görüşmesi yaptı ve İsrailli yerleşimcilerin Filistinli sivillere yönelik son saldırılarına değindi.

İsrail cumhurbaşkanlığı ofisinden yapılan açıklamada, Herzog'un Kurban Bayramı öncesinde Abbas'ı arayıp selamlarını ilettiği ve İsrailli yerleşimcilerin Filistinlilere karşı saldırılarını kınadığı belirtildi.

Görüşme, Batı Şeria'daki yerleşimciler tarafından artan şiddetin hemen ardından geldi.

İsrail'in en üst düzey üç güvenlik yetkilisi de ortak bir bildiri yayımlayarak, Yahudi yerleşimcilerin Batı Şeria'da Filistinlilere karşı son dönemdeki saldırılarını kınadı.

İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi, Shin Bet Güvenlik Teşkilatı Başkanı Ronen Bar ve Polis Komiseri Kobi Şababtai ortak bir bildiri yayımladı.

Açıklamada, "Bu saldırılar her türlü ahlaki ve Yahudi değerine aykırıdır. Kelimenin tam anlamıyla milliyetçi terörizmdir ve biz bunlarla savaşmak zorundayız" ifadeleri kullanıldı.

Bu açıklama, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki önde gelen Yahudi gruplarına da yayıldı.

İsrailli yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik son şiddet saldırıları dalgasına ilişkin "büyüyen acı ve dehşeti" ifade eden ve Başbakan Benjamin Netanyahu'yu harekete geçmeye çağıran ortak bir bildiri Pazartesi günü yayımlandı.

Filistinlilere ve mülklerine yönelik artan saldırılar, İsrail dışından hükümetin gevşek tepkisine yönelik artan eleştirilere yol açıyor.

Amerikan medyasına göre, bu şikayetlerin İsrail güvenlik teşkilatlarının kapalı kapıları ardında da yankılandığı ifade ediliyor.

Bu durum, Netanyahu'yu yakında bazı önemli kararlar almaya zorlarken, topyekün savaş gibi şahin kararların ise koalisyon tarafından engelleneceği öngörülüyor.

Dini Siyonizm Partisi'nin başında bulunan ve yerleşim inşaatlarına onay verme yetkisi de verilen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Netanyahu'nun bu konudaki en büyük engeli.

İsrail'in Batı Şeria'daki gelişmelerin karmaşıklığıyla baş etmedeki zorluğu, Netanyahu'nun aşırılık yanlısı hükümetinin uluslararası alanda kınanmasıyla daha da artıyor.

Cenin'deki askeri operasyonun sadece iki gün sürmesinin nedenlerinden biri, ülkenin zayıf uluslararası duruşu olarak görülüyor.

Aşırılıkçı operasyonların engellenmesinden rahatsız olan sağcı partiler de bu durumla ilgili sert açıklamalarda bulunuyor.

Al Monitor'deki bir bilgide, kendisi de bir yerleşimci olan Dini Siyonizm Partisi'nin Ulusal Misyonlar Bakanı Orit Struk, bir radyo röportajında güvenlik teşkilatı başkanlarına "Wagner Grubu" dedi.

Daha sonra, onları kötü şöhretli Rus paralı askerleriyle bir tuttuğu için özür diledi ancak yerleşimcileri teröristlerle bir tutmaya yönelik kınamasının arkasında durduğunu söyledi.

ABD Büyükelçisi Tom Nides'in önümüzdeki ay görevinden ayrılacak olması da önemli bir kriter.

Yerine birini atamasının uzun süreceği görüşü hakim.

Dolayısıyla yaratılan boşlukta Amerikalılar, Washington'dan kınama mesajları gönderecek ve bu İsrail ile Washington'un ayrılmaz müttefikler olduğu anlayışını bozmaya devam edebilir.

ABD Dışişleri Bakanlığı, işgal altındaki bölgede şiddetin arttığı bir dönemde, İsrail'in Batı Şeria'daki yerleşim birimlerini ilerletme yönündeki son hamlesinden duyduğu kaygıyı dile getiriyor.

Beyaz Saray defalarca İsrail'i Filistin topraklarda yerleşim inşaatını durdurmaya çağırdı ve bunun uzun süredir devam eden çatışmaya iki devletli bir çözüm umutlarını baltaladığını ifade ediyor.

İsrail'in 1967 Ortadoğu Savaşı'nda ele geçirdiği işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te 700.000'den fazla İsrailli yaşıyor.

Filistinlilerle beraber birçok ülke yerleşimleri uluslararası hukukun ihlali olarak görüyor.

ABD Başkanı Joe Biden'ın bu konudaki tepkisi de açık.

İsrail seçimlerini kazanan Netanyahu'yu henüz Beyaz Saray'a davet edilmiş değil.

Aşırılık yanlısı yerleşimciler de İsrail ordusu askerleri ve Şin Bet üyeleriyle karşı karşıya geliyor.

Yerleşimciler, geçen hafta öldürülen dört İsrailliden birinin evine taziye ziyareti yapmaya gelen Albay Eliav Elbaz'ı "katil" ve "hain" sözleriyle kovalamıştı.

Güvenlik kurumlarının başkanları, hükümetin Yahudi milliyetçi saldırılarına karşı açık bir desteği olmadan, Filistin köylerine yönelik yerleşimci şiddetinin artacağından korkuyor.