Kadın cinayetlerinde 2023 bilançosu

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak 2008 yılından itibaren kadın cinayetleri verisini kayıt altına alıyoruz. 2023 yılında  erkekler tarafından 315 kadın öldürüldü, 248 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu.

2023 Yıllık Veri Raporu 

2023 yılında kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

2023 yılında öldürülen kadınlardan %65’i evlerinde öldürüldü. Bireylerin kendini en çok güvende hissetmesi gereken yer olan evler bu yıl da 205 kadına mezar oldu. Bu veriler gösteriyor ki en güvenli alan olarak görünen evler kadınlar için en güvensiz alanlar haline gelmiş durumda. Toplumun temel yapı taşı olarak gösterilen aileler, birçok kadının hayatına mal oluyor. Geçtiğimiz aylarda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı’nın belirttiği esnek çalışma modeli, kadınların üzerindeki bakım emeği yükünü artırırken aynı zamanda kadınları, yıllardır açıkladığımız verilerde açıkça ortada olan, en güvensiz oldukları alana evlere hapsediyor.

Kadınlar en çok ateşli silahla vurularak öldürüldü

Bu yıl öldürülen kadınların %31’i bir kesici aletle bıçaklanarak öldürülürken %55’i bir ateşli silahla vurularak öldürüldü. 2022 yılında da olan kadın cinayetlerinin %60’ının ateşli silahlarla olması Türkiye’deki bireysel silahlanma hakkındaki yasal düzenlemelerin ne kadar ihmalkar olduğunu kanıtlıyor. Ruhsatsız ateşli silahlara erişimin kolaylığı ve denetimlerin eksikliğinin bedelini kadınlar yaşam özgürlükleriyle ödüyor.

Kadınlar, hayatlarına dair karar aldığı için öldürülüyor

2023 yılında öldürülen kadınların %58’inin hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. Kadınların hayatlarını kaybetmesine sebep olan şiddet olaylarında nedenleri ve failin kimliği açığa çıkarılmadıkça, suçluların hesap vermesi ve toplumun önleyici önlemler alması engellenmiş olur. Bahanesi bilinen kadın cinayetleri arasında ise kadınların yaklaşık %70’i hayatlarına dair karar aldıkları için erkekler tarafından öldürüldü.  Bu demek oluyor ki kadınlar en çok ayrılık, boşanma vb. gibi kendi özgür iradeleriyle hayatlarına dair aldıkları kararlar nedeniyle ölüme sürükleniyor.

2023 yılında kadınlar en çok evli olduğu erkek tarafından öldürüldü

Bu yıl öldürülen kadınların %41’i evli olduğu erkek tarafından öldürüldü. Bunun yanı sıra evli olduğu erkek tarafından öldürülen 30 kadının fail ile boşanma aşamasında olduğunu görüyoruz. Kadınlar, en temel insan haklarından biri olan özgürlüğü ve güvenliği için mücadele ederken, boşanmak istediklerinde karşılaştıkları şiddetin pençesinde hayatlarını kaybediyorlar. Kadınlar için boşanma kararı almak bu kadar zorken bir de nafaka hakkının tartışmaya açıldığını görüyoruz. Bu alanda en yetkili makam olan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı göreve ilk geldiğinde ‘Nafaka erkekleri mağdur ediyor’ diye açıklama yapabiliyor. Ekonomik eşitsizliği ortadan kaldırmak, kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesi ve toplumsal refahın artırılması devletin öncelikleri arasındayken yetkililer nafaka hakkını tartışmaya açıyor. Kadınları yoksullukla şiddet arasında bir seçim yapmak zorunda bırakıyorlar.

Her yaştan kadın erkekler tarafından öldürüldü

Embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasını kadın cinayeti olarak değerlendiriyoruz. Bu yıl verilerimizde gördüğümüz de bu ülkede kadınların yaşları farketmeksizin erkekler tarafından toplumsal cinsiyet kalıplarına zorlandığı ve bu bahanelerle öldürüldüğünü gösteriyor. Bu yıl öldürülen kadınların %35’i 19-35 yaş arası genç kadınlar. Genç kadınlar ayrılmak istediklerinde, çalışmak istediklerinde, hayatlarına dair karar almak istediklerinde ölümle karşılaşıyorlar. Öldürülen genç kadınların %39’u hayatlarına dair karar aldıkları için öldürüldü.

Kadınlar koruma kararına rağmen öldürüldü

2023 yılında toplam 28 kadın koruma kararlarına rağmen öldürüldü. Devlet tarafından verilen ve uygulanması gereken bu tedbir kararları kadınlar için can simitidir. Ancak 28 kadın koruma kararları uygulanmadığı için öldürüldü. İlgili kolluk kuvveti soruşturma geçirdi mi? 6284 uygulanmıyor, kadınlar öldürülüyor.  Öldürülen 291 kadının tedbir kararı durumu tespit edilemiyor. Bu kadınların tedbir kararı alabilecekleri kurumlara erişebilirliklerinde bir aksaklık olduğunu gösteriyor. Baskıdan, korkudan kolluk kuvvetine gidemiyorlar ya da karakollardan geri gönderiliyorlar. Diğer bir durum ise; kadınların tedbir kararı olup olmadığı bilinmiyor, gizleniyor. Bu bilgi devletin görevini yapmadığını saklamak için mi gizleniyor? Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı, 6284 sayılı yasa için “Uygulamada hata varsa giderilmeli” demişti. Mayıs ayında göreve geldiğinden bu yana 19 kadın koruma kararına rağmen öldürüldü. Hataları ne zaman düzeltmeyi planlıyor? 6284’ü ne zaman uygulamayı düşünüyor?

Failler, kadınların yakınlarını da hedef alıyor

2023 yılında toplam 315 kadın cinayeti işlendi. Bu kadın cinayetlerinin 62’sinde kadınlar yakınlarıyla birlikte hedef alındı. Bunların 41’inde kadınlarla birlikte yakınları da öldürülürken; 21 olayda da kadınların yakınları yaralandı. Artık erkek şiddeti sadece kadınları değil, aynı zamanda kadınların korumak için mücadele eden yakınlarını da hedef alıyor. Bu, faillerin, önleyici olmayan politikaların ve yetkililerin sorumsuzluğunun bir sonucudur. Kadınları korumak yerine şiddeti cesaretlendiren, faillere bu cesareti veren her yetkili, suç ortağıdır.Yetkililerin sorumluluklarından kaçışlarına, suçlulara cesaret veren politikalarına ve kadınların can güvenliğini hiçe sayan tutumlarına karşı mücadelemiz devam edecek.

Kadınların çalışma durumu tespit edilemiyor

Kadınların çalışma durumlarına dair bilgiye ulaşılamıyor. Önemli olan bu verinin de basın mensupları tarafından dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. TÜİK’in açıkladığı verilere göre, ev işleriyle meşgul olduğu için işgücü dahil sayılmayan kadınların sayısı 9 milyon 62 bin. TÜİK’e göre işgücüne dahil sayılmayan kadınların sayısı yılın 3. çeyreğinde (Temmuz-Ağustos-Eylül) 21 milyon 80 bin. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı geçtiğimiz ayda kadınlar için esnek çalışma planı hazırladıklarını söylemişti. Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan kadınlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve kadın cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir. Bu yıl ulaşılabilen veriye göre öldürülen kadınların %17’sinin bir işyerinde çalıştığı bilinmektedir; %2’si bir işyerinde çalışmazken %81’inin ise çalışma durumu ise bilinememektedir.

Ulaşabildiğimiz verilere göre bu yıl öldürülen 315 kadının 162’sinin çocuğu vardı, 3’ü hamileydi. 134 kadının ise çocuk sahibi olup olmadığı tespit edilemedi.

Ulaşabildiğimiz verilere göre bu yıl öldürülen 315 kadının 155’i evli, 72’si bekardı. 88 kadının ise medeni haline dair bilgi tespit edilemedi. 

2023 yılında Bursa’da 11 olmak üzere illere göre 2023 yılı kadın cinayetleri verileri ise şöyle: